Werken met klank bij kinderen en volwassenen

Het werken met klank is iets wat in deze tijd volop terrein wint. Maar nieuw is het zeker niet. Sjamanen over de hele wereld werken al eeuwen lang met klank. Zang, trommelen, klankschalen, didgeridoo en een boog met snaar werden gebruikt om met veranderd bewustzijn de zielewereld te bereizen.

Ook tegenwoordig lijkt onze aandacht nog altijd gemakkelijk te reizen op klank.

Vrijwel iedereen die een klankschaalconcert, trommelsessie of klankhelingssessie (hoewel ik persoonlijk het woord heling of healing graag reserveer voor de echt grote healers) heeft bijgewoond zal bevestigen dat je op de (boventoonrijke) klanken die daar klinken, gemakkelijk ontspant en velen geven terug  indrukwekkende beelden gezien te hebben of “op reis” te zijn geweest.

Omdat onze aandacht zo gemakkelijk door klank wordt meegenomen is het een zeer effectief middel om met de aandacht “naar binnen” te gaan. Om naar je zelf terug te gaan en thuis te komen. Klank is trilling en zet ons hele systeem en alle lagen in ons in beweging. Maar op welke laag je deze aanraking bewust ervaart hangt af van je persoonlijkheid en zeker ook van het moment.

We onderscheiden hier vier lagen.

De eerste laag is de fysieke laag. Een voorbeeld van een ervaring op dit niveau: “Het was alsof de klanken iedere cel in mijn lichaam aanraakten en mij schoon spoelden.”

De tweede laag is de emotionele laag. Voorbeeld: “Ik voelde een soort diepe vrede met mijzelf en de omgeving.”

De volgende laag is de mentale laag. Een ervaring: “Soms zag ik door mijn gesloten ogen kleuren of vormen.”

En tot slot de spirituele laag: “Het was alsof ik bij mij zelf thuis kwam.” 

Er zijn veel soortgelijke voorbeelden zoals hierboven te geven. Meestal zijn het prettige ervaringen maar dit is niet altijd het geval. Tijdens een klankconcert of individuele klanksessie kan er door klank ook iets aangeraakt worden wat niet meteen plezierig is.

Sommige mensen worden bijvoorbeeld “heel druk in het hoofd” (mentale laag). Je hoort dan naderhand dat de gedachten maar bleven rondtollen. Meestal hoor je dit van mensen die de voorafgaande week heel druk bezig zijn geweest. Het lijkt er op dat ze dan tijdens de klanksessie verwerken waarvoor ze daarvoor nog geen tijd hebben genomen.

Ook vertelde een vrouw na een klankconcert eens dat heel nare jeugdherinneringen omhoog waren gekomen (mentale / emotionele laag). Een man vertelde dat zijn pijnlijke knie opspeelde tijdens een concert (fysieke laag). Grappig daarbij was dat hij niets van (de werking van) het concert had willen missen en dus zijn knie zo veel mogelijk had genegeerd terwijl al deze symptomen zich aandienen, juist om aangekeken te worden zodat ze daarna (een stukje meer) losgelaten kunnen worden.

Kortom: Het lijkt er op dat jouw systeem tijdens klankervaringen dat onder de aandacht wil brengen waar je aan toe bent om naar te kijken. Maar zowel de prettige ervaring als de (in eerste instantie) onplezierige kunnen in beide gevallen leiden tot meer vrijheid en een betere gezondheid.

Wanneer volwassenen al zo positief reageren op de werking van klank, hoe waardevol zou het dan niet kunnen zijn om kinderen op een milde manier met klank te ondersteunen? Maar werken met klank is opvallend genoeg in reguliere scholen, kinderdagverblijven of (therapeutische) praktijken verre van gebruikelijk. Meestal omdat de werking van klank gewoonweg onbekend is. Maar ook omdat, wanneer men er wel over gehoord heeft, vanuit regulier perspectief er nog te veel een ongrijpbare zweverige sfeer omheen hangt en daar zijn wij klankwerkers door ons eigen taalgebruik soms zelf verantwoordelijk voor.

Dat is jammer.

Klank kan namelijk op een heel reguliere manier ingezet worden terwijl het de werking (“thuiskomen”, ontspanning, in harmonie brengen) blijft behouden. Hoe mooi zou het zijn wanneer in de klas de dag geopend zou worden met welluidende klankschalen? Of wanneer een kind een klankschaal aan mag slaan en vervolgens mag vertellen wat hij of zij in een kringgesprek wil delen? Maar dan wel wanneer de schaal helemaal is uitgeklonken!

Er zijn heel simpele manieren te bedenken waarmee we kinderen kunnen “verleiden” (lees: uitnodigen) om naar aangename harmoniserende klanken te luisteren. En wanneer we dat van jongs af aan doen, geven we ze de gelegenheid om telkens even uit het hoofd en de drukte van alle dag terug te keren naar zichzelf. Op die manier helpen we ze het contact met zich zelf te behouden zodat ze later, wanneer ze groot zijn, nog steeds weten hoe waardevol het is dat juist zij hier zijn.

Er wacht ons een mooie uitdaging!

Pim